ရိုဟင္ဂ်ာ
ရိုဟင္ဂ်ာ လူမ်ိဳးတို႔သည္ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစု မ်ားအတြင္းတြင္ပါဝင္ျခင္းမရိွေပ။ ျမန္မာျပည္အတြင္းတြင္ ဘိုးေတာ္ဘုရား လက္ထက္ကပင္ အျခခ်ေနထိုင္လာခဲ့ေသာ ရိုဟင္ဂ်ာ လူမ်ိဳး တို ့သည္ ရခိုင္ျပည္လူဦးေရ၏ ထက္၀က္နီးပါးရွိသည္။ ထို့အျပင္( ၁၉၄၇-၁၉၇၄ ) ဖြဲ ့စည္းပံု အေျခခံ ဥပေဒ အရလည္းေကာင္း ၊ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံသားျဖစ္တည္မႈ ဥပေဒ ႏွင္ ့ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ျမန္မာႏိုင္ငံသား ဥပေဒမ်ားအရ ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ိဳးမ်ားသည္ ၁၈၂၃ ခုႏွစ္မတိုင္မီကပင္ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းပင္မႏိုင္ငံအျဖစ္ အေျခခ်ေနထိုင္ခဲ့ေသာ လူမ်ိဳးစု မ်ားျဖစ္ခဲ့သည္ကို အတည္ျပဳ ေျပာဆိုႏိုင္ပါသည္။ ႏိုင္ငံသား ၊ တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစု ျဖစ္ျခင္းသည္ ကိုးကြယ္မႈ ၊ ယံုၾကည္မႈ ၊ ဘာသာစကား ၊ အရုပ္သ႑န္ ၊ အမ်ိဳးအႏြယ္တို့ႏွင့္ မသက္ဆိုင္ပဲ ေရွးအစဥ္အဆက္ အေျခခ်ေနထိုင္ခဲ့ေသာ ႏိုင္ငံတခုအတြင္းရွိေဒသ ႏွင္ ့ သာသက္ဆိုင္ သည္ဟု သမိုင္းစာအုပ္အခ်ိဳ့တြင္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။
ရိုဟင္ဂ်ာဆိုသည္မွာ..ဘဂၤလီ
ေအဒီ ၁၄၀၄-ခု ေလးၿမိဳ႕ေခတ္၌ မင္းေစာမြန္ ဘုရင္လက္ထက္ ရခိုင့္ဘုရင့္ႏိုင္ငံေတာ္ကို ဗမာဘုရင္သိမ္းပိုက္သျဖင့္ ရခိုင္ဘုရင္ မင္းေစာမြန္သည္ ဘဂၤလားေဒသရွိ ေဂါလ္ေဒသသို႔ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ခဲ့ရသည္။ ေဂါလ္ကေကာင္း မြန္စြာ လက္ခံခဲ့သည္။ ဘဂၤလားေဂါလ္ ဆူလတန္ဘုရင္၏ အကူအညီျဖင့္ ရခိုင္ထီးနန္းကို အရယူခဲ့ရသည္။ ေအဒီ ၁၄၃၀-တြင္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕တည္၍ ေျမာက္ဦးေခတ္ကို စတင္ တည္ေထာင္ခဲ့ပါသည္။ ေျမာက္ဦးေခတ္တြင္ ရခိုင့္ တပ္မေတာ္၌ အာရပ္မွစစ္သည္ေတာ္မ်ား၊ ဥေရာပမွ ေပၚတူဂီမ်ားႏွင့္ ဂ်ပန္တို႔ပါအမႈေတာ္တမ္းခဲ့သည္ကိုေတြ႔ရွိရ သည္။ ယင္းအာရပ္မွစစ္သည္ေတာ္ မ်ိဳးဆက္အမ်ားစုမွာ သံတြဲ၊ ရမ္းၿဗဲကြၽန္းႏွင့္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ပတ္၀န္းက်င္တြင္ ေနထိုင္ၾကပါသည္။ ယင္းတို႔ကိုရခိုင္တို႔က ကမန္ဟု ေခၚေ၀ၚၿပီး ရခိုင္ျပည္၌ တိုင္းရင္းသား မ်ိဳးႏြယ္စုအျဖစ္ အသိ အမွတ္ျပဳထားပါသည္။ ယင္းမူဆလင္ ဘာသာ၀င္ ကမန္လူမ်ိဳးတို႔သည္ ရခိုင္ျပည္၌ ျပႆနာဖန္တီးျခင္း၊ ရခိုင္တို႔ႏွင့္ ဘာသာေရး အဓိကရုဏ္း၊ လူမ်ိဳးေရးအဓိကရုဏ္း ဖန္တီးျခင္းမ်ိဳးကို လံုး၀ျပဳလုပ္ျခင္းမရွိဘဲ၊ ရခိုင္ျပည္ႏွင့္ရခိုင္ လူမ်ိဳး အေပၚ သစၥာရွိရွိျဖင့္ ရခိုင္တို႔ႏွင့္ ေအးအတူ ပူအမွ် ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေနထိုင္လာခဲ့ၾကေသာလူမ်ိဳး တမ်ိဳးျဖစ္ေသာ ေၾကာင့္ ရခိုင္ျပည္၌ ဤကဲ့သို႔ မူဆလင္ ဘာသာကိုးကြယ္ေသာ ရခိုင္တိုင္းရင္းသား ကမန္လူမ်ိဳး ရွိသည္ကိုပင္သတိျပဳ မိၾကဖူးမည္ မဟုတ္ေပ။ သို႔ေသာ္ မိမိကိုမိမိ ရိုဟင္ဂ်ာဟု ေႂကြးေၾကာ္ေနသူမ်ားမွာ ၁၈၂၅-ေနာက္ပိုင္း ရခိုင္ကို အဂၤလိပ္တို႔ သိမ္းပိုက္ၿပီးမွ ၀င္ေရာက္လာေသာ မူဆလင္ဘာသာ ကိုးကြယ္သည့္ စစ္တေကာင္းေတာင္းတန္းေန ဘဂၤလီမ်ားသာ ျဖစ္သည္။
ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ားကိုတိုက္ခိုက္ျခင္း
၁၈၂၅-တြင္ ရခိုင္ျပည္၌ မူဆလင္ဦးေရ ၃၀,၀၀၀ ရွိခဲ့ရာမွ ၁၉၃၀ ျပည့္တြင္ ၂၁၇၈၀၀-ရွိခဲ့ရာ ၿဗိတိသွ်အစိုးရက မူဆလင္ဦးေရ တိုးလာမႈကိစၥကို စိုးရိမ္လာေသာေၾကာင့္ အေျခအေနစံုစမ္းရန္ ၁၉၃၉ ၌စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္ တခု ဖြဲ႔စည္းေပးခဲ့သည္။ ေကာ္မရွင္က မူဆလင္ဦးေရ အတားအဆီးမရွိ တိုး၀င္လာမႈကို မဟန္႔တားပါက ေနာင္အခါ၌ လူမ်ိဳးေရး ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း အစီရင္ခံခဲ့ေသာ္လည္း ဒုတိယ ကမၻာစစ္ေၾကာင့္ မည္သို႔မွ် မလုပ္ႏိုင္ခဲ့ေပ။ အစီရင္ခံသည့္ အတိုင္းပင္ ၁၉၄၂-တြင္ ကုလား-ရခိုင္အဓိကရုဏ္း ျဖစ္ခဲ့ေလသည္။ ေမာင္ေတာၿမိဳ႔နယ္ရွိ ရခိုင္ရြာအား လံုး ဖ်က္ဆီးခံရသည္။ ရခိုင္တခ်ိဳ႕မွာ ျပည္တြင္းသို႔၀င္ၿပီး၊ တခ်ိဳ႕မွာ အဂၤလိပ္ပိုင္နက္ ဒိန္နာဂ်္ပူသို႔ထြက္ေျပးခဲ့ၾကရ သည္။
ဘဂၤလီ တို႔ ရိုဟင္ဂ်ာ လုပ္ျပီ
၁၉၄၂-ဂ်ပန္မ်ား၀င္လာေသာအခါ ရခိုင္မ်ားကို သတ္ျဖတ္ခဲ့ေသာ ကုလားအဖြဲ႔သည္ ဘာသာေရးအသြင္ေျပာင္းကာ ဂ်ေမယာတူ အိုလမာအသင္း ဖြဲ႔စည္းၾကသည္။ အဖြဲ႔ဥကၠဌမွာ အံုေမာ္မ်ာ (ဘီေအဘီအယ္လ္) ျဖစ္သည္။ အုံေမာ္မ်ား အဖြဲ႔သည္ အေနာက္ ပါကစၥတန္မွ ေအာ္လနာမူဟာမတ္ မူဇဟတ္ခန္ႏွင့္ ေမာ္နာအီျဗာဟိန္း တို႔ကိုေခၚ၍ မူဂ်ာဟိန္းအဖြဲ႔ ဖြဲ႔စည္းၾကသည္။ ပါကစၥတန္နယ္သို႔ ရခိုင္ျပည္ထည့္သြင္းေရး အစီစဥ္ပင္ျဖစ္သည္။ စစ္ေရးအရ ျမန္မာစစ္တပ္ႏွင့္ မယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္ေသာ မူဂ်ာဟိန္းတို႔သည္ အျခား တိုင္းရင္းသားမ်ားနည္းတူ အခြင့္အေရးရလို၍ မစၥတာေဂၚဖားက ရိုဟင္ဂ်ာဟူေသာ လူမ်ိဳးသစ္တခုကို ၁၉၅၀- စက္တင္ဘာလထုတ္ ဂါဒီးယန္းသတင္းစာတြင္ အသက္သြင္းခဲ့သည္။
ျမန္မာျပည္ကိုသိမ္းလိုေသာ ကုလားဆိုးမ်ား
သို႔ေသာ္ ၁၉၅၁- ဇြန္လတြင္က်င္းပခဲ့ေသာ အလယ္သံေက်ာ္ မူဆလင္ညီလာခံကမူ ရိုဟင္ဂ်ာမဟုတ္ဘဲ ဗမာ မူဆလင္ ကဲ့သုိ႔ ရခိုင္မူဆလင္လူမ်ိဳးဟု ေခၚေ၀ၚရန္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။ ရခိုင္တို႔က ငါတို႔ရခိုင္တြင္ မူဆလင္ ဘာသာ၀င္ မရွိဟု ေျပာလာၾကေသာအခါ ရိုဟင္ဂ်ာဘက္သို႔ ေဖါက္ထြက္ရန္ ထြက္ေပါက္ရွာ လာၾကသည္။ ၁၉၆၀-ပတ္၀န္းက်င္တြင္ ရိုဟင္ဂ်ာသတင္းစာ၊ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ရိုဟင္ဂ်ာ ေက်ာင္းသားအသင္းထိ လႈပ္ရွားလာခဲ့ၾကသည္။၁၃၊ ၅၊ ၈၈ - ေန႔က ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္တြင္ အလြန္ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ေကာင္းေသာ ကုလားလႈပ္ရွားမႈတခုျဖစ္ပြား ခဲ့သည္။ ကုလား ၅၀၀၀၀-ခန္႔သည္ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ကို အရပ္ရွစ္မ်က္ႏွာမွ ၀ိုင္းၿပီးဟစ္ေအာ္ေႂကြးေၾကာ္ မီးရိႈ႕သတ္ျဖတ္ ရန္ခ်ီတက္လာခဲ့ၾကသည္။ လႈပ္ရွားမႈမွာ ညေနရွစ္နာရီခြဲမွ ေနာက္ တေန႔နံနက္ ၃-နာရီခြဲအထိ ၾကာခဲ့သည္။ သူတို႔ ဘာသာစကားျဖင့္ ဘုရားသခင္ အလိုက်တိုက္ပြဲ၀င္ၾက၊ မင္းတို႔ တိုင္းျပည္ငါတို႔ တိုင္းျပည္ ျဖစ္ရမည္ဟူ၍ ဟစ္ေအာ္ၾက သည္။
ျမန္မာျပည္ရွိတိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားသတိျပဳဖြယ္
၁၉၄၂ မတိုင္မွီက ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္အတြင္း တည္ရွိခဲ့ေသာ ရခိုင္ရြာေပါင္း ၁၉၅-ရြာမွာ ၁၉၉၂ တြင္ ၄၆ ရြာသာ က်န္ပါေတာသည္။ က်န္ရြာမ်ားအား မူဆလင္မ်ားက လူဦးေရအသာစီးရမႈျဖင့္ သိမ္းပိုက္ခဲ့ၾကပါသည္။ ဤသည္မွာ ရိုဟိန္ဂ်ာ ဆိုသူမ်ားေပၚေပါက္လာပံု သမိုင္းအက်ဥ္းျဖစ္သည္။
အကုိးအကား
http://wikimyanmar.co.cc/wiki/index.php?title=ရိုဟင္ဂ်ာ
